روح مجرد

نهایت سیر هر موجودی فنای در موجود برتر و بالاتر از خود است. یعنی فنای هر ظهوری در مظهر خود و هر معلولی در علت خود و در نهایت سیر انسان کامل که همه قواد استعدادهای خود را به فعلیت رسانیده است، فنای در ذات احدیت است و فنای در ذات الله است و فنای در هو است، و فنای در مااله اسم اله و لا رسم له می باشد . انسیت غایت سر هر موجودی و غایت سیر مقصود در انسان کامل، و غیت سیر انبیا و مرسلین و ائمه طیبین صلوات الله و سلام علیهم و منظور و مراد صحیح از معرفت و نتیجه سلوکه و سیر به سوی مقام مقدس او ، و سیر عملی عرفانی و بحثهای علمی عرفا باالله علت اسماوهم، نه چیز دیگر. کار خوب در خارج از شخص خوب سر میزند، یعنی از شخص الهی و موجود و صاحب یقین. دراینصورت آن امر در خارج منشا اثر خواهد شد و ثمرات نیکو خواهد داد. اما اگر از شخص منغمر در کثرات سر زند که مستلزم غفلت از نفس و خدا و عرفان الهی و خلوت و حضور قلب در حال نماز بود، دیگر آن امر، امر مستحسن نیست، آن امر آلوده و زشت است. گرچه ظاهرش چشمگیر باشد و نزد افکار عمومی مردم و عامه خلایق از بهترین مثوبات به حساب آید. به علت آنکه نتیجه تابع اخس مقدمین است. یعنی تابع پست ترین از مقدمات. و هنگامی که کاری به ظاهر در خارج از تمام شرایط حسن و زیبایی آراسته بود ولی عامل، آنرا از روی ریا و یا هوای نفس ویا مقاصد غیر الهی انجام دهد، آن عمل در حقیقت زشت است نه زیبا و اثر مفید و نیکو از خود بجای نمی گذارد و مفید نخواهد شد. گرچه آرا و افکار عمومی آن را خوب و زیبا به شمار آورد.زیرا مناط، واقعیت آنست که خراب است و در نزد خداوند و موقت قیامت مقبول نخواهد شد. کار زیبا از شخص زیبا صورت می گیرد نه از شخص نازیبا، گرچه در خارج به صورت ظاهر خود را به انواع و اقسام پیرایه هایی از زیبایی وصله زده باشد . سرمه بر چشم کور، وی را بینا نمی کند و وسمه بر ابروان نابینایان اثری در دید و نور چشمانشان بجای نمی نهد.